بمناسبت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ، مراسم عزاداری و قرائت حدیث شریف کسا با حضور مسئولین و پرسنل محترم در مراکز درمانی استان برگزار شد.

شخصیت عظیم و گسترده امیر مؤمنان، علی(ع)، وسیع تر و متنوع تر از آن است که یک مرد بتواند در همه جوانب و نواحی آن وارد شود و توسن اندیشه را به جولان آورد. حداکثر آنچه برای یک فرد میسر است، پرداختن به یک یا چند ناحیه محدود و معین است. یکی از نواحی و جوانب وجود این شخصیت عظیم، از نظر تأثیر او بر روی انسان ها به شکل مثبت یا منفی است. به عبارت دیگر، «جاذبه و دافعه» نیرومند آن حضرت است.

شخصیت افراد از نظر عکس العمل سازی در روح ها و جان ها یکسان نیست؛ به هر نسبت که شخصیت حقیر تر است، کمتر اندیشه ها را به خود مشغول می دارد و در دل ها هیجان و موج ایجاد می کند و هرچه عظیم تر و نیرومندتر است، عکس العمل سازتر! شخصیت های این گونه، زیاد سر زبان ها می افتند، موضوع مشاجره ها و مجادله ها می شوند، سوژه شعر و نقاشی و هنرهای دیگر واقع می شوند و قهرمان نوشته ها می گردند. این ها چیزهایی است که درباره امام علی(ع) به حد اعلا وجود دارد و او از این نظر، بی رقیب یا بسیار کم رقیب است.

امتیاز اساسی امام علی(ع) و دیگر مردانی که از پرتو حق روشن بوده اند، این است که افزون بر مشغول داشتن خاطره ها و سرگرم کردن اندیشه ها، به دل ها و روح ها، نور و حرارت، عشق و نشاط و ایمان و استحکام می بخشند.

فیلسوفانی مانند سقراط، افلاطون، ارسطو، بوعلی و دکارت هم قهرمان تسخیر اندیشه هایند. رهبران انقلاب های اجتماعی و مشایخ عرفان نیز پیروانی گرد خود جمع و گاه آنها را وارد مرحله تسلیم می کنند، اما فیلسوفان، شاگرد می سازند، نه پیرو، رهبران اجتماعی، پیروان متعصب می سازند، انسان های مهذّب، اقطاب و مشایخ عرفان، ارباب تسلیم می سازند، نه مؤمن مجاهد فعال.

در حضرت علی(ع)، هم خاصیت فیلسوف است و هم خاصیت رهبر انقلابی و هم خاصیت پیر طریقت و هم خاصیتی از نوع خاصیت پیامبران. مکتب او، هم مکتب عقل و اندیشه است و هم مکتبی انقلابی و هم مکتب تسلیم و هم مکتب حسن و زیبایی و جذبه و حرکت.

حضرت علی(ع) پیش از آنکه امام عادل برای دیگران باشد و درباره دیگران به عدل رفتار کند، خود، شخصاً موجودی متعادل و متوازن بود. کمالات انسانیت را با هم جمع کرده بود. هم اندیشه ای عمیق و دور رس داشت و هم عواطفی رقیق و سرشار. کمال جسم و کمال روح را توأم داشت. شب، هنگام عبادت، از ماسوی می برید و روز، در متن اجتماع فعالیت می کرد.

روزها، چشم انسان ها، مواسات و ازخودگذشتگی های او را می دید و گوش هایشان، اندرزها و گفتارهای حکیمانه اش را می شنید و شب، چشم ستارگان، اشک های عابدانه اش را می دید و گوش آسمان، مناجات های عاشقانه اش را می شنید. هم مفتی بود و هم حکیم. هم عارف بود و هم رهبر اجتماعی. هم زاهد بود و هم سرباز. هم قاضی بود و هم کارگر. هم خطیب بود و هم نویسنده. حضرت علی(ع) به تمام معنا یک انسان کامل بود با همه زیبایی هایش.

وصیت نامه امیر مؤمنان، علی(ع)[2]

شما دو تن (حسن و حسین(ع)) را به تقوای الهی سفارش می کنم. در جست وجوی دنیا نباشید، اگرچه دنیا در جست وجوی شما باشد. بر چیزی از دنیا که از دست شما می رود، دریغ مخورید. جز حق نگویید و برای پاداش [برای آخرت] کار کنید. دشمن ستمگر و یاور مظلوم و ستمدیده باشید.

شما دو تن و همه فرزندان و خانواده ام و هرکس را که وصیت نامه ام به دست او می رسد به تقوای الهی و رعایت نظم در کارها و اصلاح میان خودتان سفارش می کنم. از رسول خدا(ص) شنیدم که می فرمود: «اصلاح میان مردم، برتر از تمام نماز و روزه است و دشمنی نکنید که باعث زوال دین است».

به خویشان خود بنگرید و با آنها رفت و آمد کنید که خدا محاسبه را بر شما سبک می کند.

خدا را، خدا را! در مورد یتیمان، رعایت کنید، گرسنه شان نگه ندارید و در محضر شما، در رنج و خواری نیفتند. از رسول خدا(ص) شنیدم که می فرمود: «هر کس یتیمی را سرپرستی کند تا بی نیاز شود، خداوند بهشت را بر او واجب می گرداند».

خدا را، خدا را! در مورد قرآن، مبادا دیگران در عمل بدان از شما پیشی گیرند.

خدا را، خدا را! در مورد همسایگان، پیش نظر داشته باشید که سفارش شدگان پیامبرتان هستند.

خدا را، خدا را! در مورد نماز، رعایت کنید که آن، بهتر کردارها و ستون دین شماست.

خدا را، خدا را! در مورد خانه پروردگارتان، تا زمانی که باقی هستید، نباید از وجود شما خالی باشد که اگر متروک شود، نمی توانید همتایی برای آن قرار دهید و کوچک ترین چیز برای کسی که از آن برمی گردد، آمرزش تمام گناهانی است که پیش از آن مرتکب شده است.

خدا را، خدا را! درباره زکات که آن، خشم پروردگارتان را فرو می نشاند.

خدا را، خدا را! درباره جهاد، در راه خدا با مال ها و جان هایتان جهاد کنید. جز این نیست که دو تن در راه خدا جهاد می کنند: پیشوای هدایت کننده و کسی که مطیع او و پیرو هدایت اوست.

خدا را، خدا را! درباره ذریه پیامبرتان، رعایت کنید مبادا پیش روی شما به آن ستم کنند.

خدا را، خدا را! درباره مستمندان و مسکینان پیش چشم آورید. پس آنان را در زندگی خود سهیم کنید.

با مردم به نیکویی سخن بگویید، چنان که خداوند شما را بدان فرموده است، و امر به معروف و نهی از منکر را کنار نگذارید که در این صورت، خدا بدانِ شما را بر شما حاکم می کند، دعا می کنید، ولی اجابت نمی شود.

در کار نیک و پرهیزکاری، یار همدیگر باشید و بر گناه و ستم، همدلی نکنید.

حکومت علوی

سید حسین ذاکرزاده

اصول حکومت حضرت علی(ع)، مختص او بود و به روش هیچ کدام از خلفای پیشین، شباهتی نداشت. اصول حکومت وی، از اصل حق محوری، اصل عدالت خواهی، اصل صداقت در سیاست و اصل سازش ناپذیری تشکیل یافته بود، اما طبیعی است که اجرای این اصول، با موانعی روبه رو خواهد شد که از آن جمله، عدم شناخت امام بود؛ زیرا مردم، جایگاه حضرت علی(ع) را به عنوان امام نمی شناختند که اگر این گونه بود، انتخاب وی را 25 سال به تأخیر نمی انداختند، اینکه انتخاب امام را به مردم واگذار می کنند، بدین خاطر است که مَثَل امام، مَثَل کعبه است. پس او به دنبال مردم نمی رود، بلکه مردم باید به سراغ او بیایند و او را برگزینند. مانع دیگر، کارشکنی خواص و افراد شاخصی مانند طلحه، زیبر، عبدالله بن عمر و معاویه بود که البته، این امری طبیعی بود؛ زیرا با وجود حکومت حق محور علی(ع)، دیگر جایی برای ویژه خواری و بالانشینی وجود نداشت. افزون بر آن، حسادت و قدرت طلبی عده ای که امام علی(ع) آنها را سزاوار قدرت نمی دید، آنها را وادار به مخالفت با حضرت می کرد.

مانع دیگر، وضع نابسامان جامعه آن روز، پس از 25 سال دوری از حقیقت بود؛ چراکه دنیاپرستی، فراموشی سنت های پیامبر، انحطاط اخلاقی و بدعت های بی شمار در دین، کار را برای اصلاح، سخت دشوار کرده بود. مانع دیگر، کمبود یاران و افراد برجسته ای مانند مالک اشتر، عمار یاسر، محمد بن ابی بکر، هاشم مرقال، عبدالله بدیل، زید بن صوحان، ابن تیهان و خزیمة بن ثابت بود؛ زیرا هنگامی که امام هرکدام از این افراد را از دست می داد، دیگر جایگزینی برای آنان پیدا نمی کرد. ازاین رو، بعد از مدت کوتاهی، عَلَم ناسازگاری ها بالا رفت و مردمی که تحمل عدالت حضرت علی(ع) برایشان دشوار بود و سال ها بود رسم الهی استقامت و صبر به خاطر حق را فراموش کرده بودند، دچار لغزش شدند.

آنانی که دست امیرمؤمنان، علی(ع) را فشرده بودند و قول داده بودند مردانه در کنارش ایستادگی کنند، حالا یکی یکی از اطراف حضرت علی(ع) به بهانه های مختلف پراکنده می شدند و رد پای بعضی از آنها، در قصر سبز معاویه در شام مشاهده می شد.

سه گروه مخالف سرسخت، هرکدام به بهانه ای، امیرمؤمنان(ع) را در تنگنا قرار دادند و حضرت مجبور شد با آنها بجنگد. ناکثین (بیعت شکنان)، قاسطین (منحرفان از دین) و مارقین (خوارج)، سه جنگ بزرگ جمل، صفین و نهروان را برپا کردند.

بدین ترتیب فرصت پنج ساله حکومت امام علی(ع) به جای اینکه صرف اصلاح جامعه و تقویت دین و پیشرفت اسلام شود، صرف جنگ با این عده شد و متأسفانه، بهترین یاران حضرت، در این جنگ ها به شهادت رسیدند و حضرت علی(ع) بیش از پیش تنها شد.

بالاخره حضرت امیرمؤمنان، علی بن ابی طالب(ع) به دست همین عده (خوارج)، در شب 19 رمضان سال 40 هجری قمری، در محراب مسجد کوفه، به ضربت شمشیر ابن ملجم مرادی، مجروح شد و در شب 21 رمضان، در 63 سالگی، همان طور که از پیامبر شنیده بود، به دست بدترین و شقی ترینِ مردم به شهادت رسید.

امیرمؤمنان(ع) در هنگام ضربت خوردن، این جمله را بیان فرمود: «بسم الله و بالله و علی ملة رسول الله فزتُ و رَبِّ الکعبه؛ به نام خدا و برای خدا و بر دین رسول خدا، به خدای کعبه که رستگار شدم».[3]

گفتار مجری

لحظه شماری وقایع از ضربت تا شهادت حضرت

فاطره ذبیح زاده

در روایتی از جابر بن عبدالله انصاری آمده است که پیامبر به حضرت علی(ع) فرمود: «تو جانشین منی و تو را خواهند کشت و سرانجام محاسنت به خون سرت خضاب خواهد شد».

امام علی(ع) یک عمر بی صبرانه در انتظار شهادت بود و در آخرین رمضان عمرش، حال وهوای دیگری داشت. این روزها، بارها از شهادت خود خبر داد. گویا هر روز که موعد وصال نزدیک تر می شد، مولا برای رفتن، بی تاب تر و بی قرارتر می شد.

ای تیغ زهرآلود، مجنون تو هستم

چشم انتظارت هر شب اینجا می نشستم

ای تیغ، من لب تشنه دیدار بودم

شب ها برای دیدنت بیدار بودم

عمری به راهت چشم حسرت دوختم من

با آتش دل ساختم من سوختم من

وقتی آسمان و زمین به تلاطم درآمد و ندای جبرئیل پشت عالم را لرزاند، مردم کوفه فهمیدند که محراب، با خون علی(ع) رنگین شد. حسنین(ع) به سمت مسجد دویدند. عده ای از مردم خواستند امام را بلند کنند تا به نمازش ادامه دهد، اما آن حضرت، توان ایستادن نداشت. نماز را نشسته تمام کرد و از شدت زخم و زهر بی هوش شد. امام را در گلیمی خواباندند و حسن و حسین(ع) گوشه های گلیم را گرفتند و حضرت را به منزل رساندند.

آن شب به داغ مولا، مهتاب گریه می کرد تصویر ماه در آب، بی تاب گریه می کرد

شد چهره عدالت، گلگون ز تیغ فتنه پیش نگاه مسجد، محراب گریه می کرد

ابن ملجم را نزد امام آوردند. حضرت به صورت او نگاه کرد و با صدای ضعیفی گفت: آیا من امام بدی برای تو بودم؟ آیا در حق تو لطف و احسان نکردم؟ با آنکه می دانستم تو مرا خواهی کشت، خواستم با این کار، مانع آن شوم که شقی ترین افراد باشی و از گمراهی بیرون بیایی ...». ابن ملجم گریست. امام سفارش او را به فرزندش، حسن(ع) کرد: «پسرم، با او مدارا کن! نمی بینی که چگونه چشمانش از ترس در حدقه می چرخد و دلش مضطرب است». امام حسن(ع) فرمود: «پدر جان! او تو را کشت و تو مرا امر به مدارا می کنی؟!» امام فرمود: «ما اهل بیت رحمتیم. به او از غذا و آشامیدنی خودت بخوران! اگر از دنیا رفتم، او را قصاص کن وگرنه خودم داناترم که با او چه کنم و من به عفو کردن اولی هستم».

صبح روز بیستم ماه رمضان، مردم به عیادت امام رفتند. شاید این همان روزی است که یتیمان کوفه، پس از مدت ها، پدر مهربان و غم خوار خود را شناختند؛ پدری که هر شب، ناشناس به خانه هایشان سرکشی می کرد و از آنها دلجویی می نمود. محمد حنفیه می گوید: مردم وارد می شدند و به پدرم سلام می کردند. پدرم جواب می داد و می فرمود: «از من سؤال کنید قبل از آنکه دیگر مرا نیابید، اما به خاطر آسیبی که به امامتان رسیده، پرسش های خود را کوتاه نمایید» و با این سخن، ناله از جمعیت برخاست.

اصبغ بن نباته می گوید: وارد خانه علی(ع) شدم، دیدم بر سر مبارک آن حضرت، پارچه زردی بسته اند و خون، مرتب از سر حضرت می ریزد. چهره امام به قدری زرد بود که میان رنگ پارچه و صورت را تشخیص نمی دادم. ناله ای کردم و خود را به دامن حضرت انداختم، او را می بوسیدم و اشک می ریختم. حضرت به من فرمود: «گریه نکن اصبغ، قسم به خداوند، من در آستانه بهشتم». آنگاه به دخترشان که به شدت اشک می ریخت، فرمود: «اگر آنچه را پدرت می بیند، می دیدی، گریه نمی کردی، ملائکه و انبیای عظام را می بینم که صف کشیده اند و همه منتظرند تا من بروم!»

برای معالجه آن حضرت، اطبای کوفه را جمع کردند. عالم ترین آنها، زخم آن حضرت را معاینه کرد و به آن حضرت عرض کرد: وصیت کنید که این ضربت، کار خود را کرده است و دیگر تدبیری نمی توان کرد:

طبیبا وا مکن زخم سرم را مسوزان قلب زینب، دخترم را

ببند آن گونه زخمم را که در قبر نبیند فاطمه زخم سرم را

محمد حنفیه می گوید: وقتی شب 21 رمضان شد، پدرم فرزندان و اهل بیت خود را جمع و با آنها وداع کرد. ]سپس[ وصیت کرد که ملازم ایمان و احکام الهی باشیم». اندکی قبل از شهادت، حضرت فرمود: «مرگ برای من، مهمان ناخوانده و ناشناس نیست، مَثَل من و مرگ، مَثَل لب تشنه ای است که بعد از مدت ها به آب برسد و همانند کسی است که گم شده ای ارزشمند را بعد از مدت ها بیابد.» سرانجام به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر گواهی داد و به سوی رضوان خداوند پر کشید.

آن حضرت را پس از غسل و کفن بر تابوتی گذاشتند و طبق وصیت پدر، حسن و حسین(ع) عقب تابوت را گرفتند، در حالی که جلوی تابوت آن حضرت را جبرئیل و میکائیل گرفته بودند.

به سفارش آن حضرت، کسی از مردم در تشییع جنازه حاضر نشد. وقتی جنازه به محل بلندی رسید، جلوی تابوت به سمت زمین فرود آمد. پس زمین را کندند و در آنجا قبر و سنگ و خشتی یافتند و نوشته ای با خط سریانی دیدند که: «این قبری است که نوح پیامبر، هفت صد سال پیش از طوفان، برای وصی محمد(ص) حفر کرده است.» زمانی که پیکر پاک حضرت را داخل قبر گذاردند، ندایی برخاست که: «فرود آوردید و منزل دهید او را به خاک پاک که دوست، مشتاق دوست خود است».

بعد از دفن حضرت، امام حسن(ع) به میان مردم آمد، بر فراز منبر رفت و درحالی که اشک از دیدگانش سرازیر بود و بغض، گلویش را می فشرد، فرمود: «در شبی که گذشت، مردی از جهان رخت بربست که در میان پیشتازان اسلام هیچ فردی جز رسول خدا بر او سبقت نگرفت. او در کنار پیامبر جهاد کرد و پرچم پیامبر را بر دوش کشید، درحالی که جبرئیل و میکائیل از او حمایت می کردند. در شبی به جوار رحمت الهی رفت که قرآن در آن شب بر رسول خدا(ص) فرود آمد و عیسی بن مریم(ع) به آسمان عروج کرد و یوشع بن نون به شهادت رسید... . پدر من از اموال و دارایی دنیا، دینار و درهمی نگذارد، مگر هفت صد درهمی که برای خانواده کنار گذاشت...».

جواد محدثی

در خاطر مولا نیست یک خاطر شاد امشب

آن قامت همچون سرو، از پای فتاد امشب

بر فرق سر عالم، خاک غم و ماتم ریخت

از ضربت شمشیر فرزند مراد، امشب

در کوفه زخم آلود، هرجا که یتیمی بود

باری ز غم و حسرت، بر دوش نهاد امشب

سخن بزرگان

حضرت علی(ع) از زبان دیگران

1. جاحظ (از بزرگان اهل سنت)

«سخن گفتن درباره علی(ع) ممکن نیست؛ اگر قرار است حق علی(ع) ادا شود، گویند غلو است و اگر حق او ادا نشود، درباره علی(ع) ظلم است».[4]

2. خلیل غوی (از بزرگان اهل سنت)

«چه بگویم درباره کسی که دوست و دشمن فضایل او را انکار نمودند؛ دوست به واسطه ترس و دشمن به واسطه حسد. مع الوصف، عالم از فضایل او پر شد».[5]

3. قاسم حبیب جابر (از علمای اهل سنت)

این عالم اهل سنت در عنوان کتابش، الاهداء می نویسد:

این کتاب را به رهبری تقدیم می کنم که نرمی و خشونت و رحمت و سخت گیری را جمع کرد...، به اسلام عظمت بخشید و راهش را روشن ساخت...، به مبادی حق و عدل و نیکی و دوستی پایبند ماند...، بالاخره به امیر مؤمنان، علی بن ابی طالب(ع)...، شهید حق تقدیم می کنم.[6]

4. ابن ابی الحدید

«علی(ع) مانند خورشید تابان بود که با کف دست پوشیده نمی شود و مثل روز روشن است که اگر یک تن آن را ببیند، دیدگان دیگران خواهد دید... . علی سرآمد همه فضایل و سرچشمه آنهاست».[7]

5. توماس کارلایل (فیلسوف انگلیسی)

«علی(ع) به سبب شدت عدالتش به شهادت رسید».

6. اقبال لاهوری

«علی(ع) سِرّ نبوت پیامبر است».[8]

11. جرجی زیدان (دانشمند مسیحی)

«علی(ع) همچون آفتاب نیمروز می درخشد».[9]

متن ادبی

خسوف

فاطره ذبیح زاده

آن شب، ماه در خسوف غم فرو رفته بود و اشکِ دیده ستارگان، در آستانه فروچکیدن بود. مسجد کوفه سه شب بود که انتظار زاهد هر شبه اش را می کشید؛ گویا گرمی خونی که به صورت محراب شتَک زده بود، در باورش نمی گنجید.

این روزها، یتیم بچگان کوفه می دانستند نباید سراغ پدر را از مادرانشان بگیرند؛ حالا معمای آن مرد ناشناس با کوله نان و خرمایش، برای آنها هم فاش شده بود، اما هنوز روزنه امیدی در دل های کوچکشان سوسو می زد، مثل کوچه های تاریک و محزون کوفه که هنوز منتظر رد پای آرام و پرصلابت مولا بر شانه های خود بودند.

کودکی به اصرار، کاسه شیری از مادرش گرفت و به امید شفای پدر، سایه های تاریک شب را پشت سر گذاشت. با خود می گفت: امشب به عیادت پدرم می روم و به او خواهم گفت هر شب برای شفایش دعا کرده ام...، اما پشت در خانه علی(ع) که رسید... .

چگونه باور کند این پیکر پاک عدالت است که بر دوش حسن و حسین حمل می شود! این همان علی(ع)، یکه تاز میدان نبرد و پدر مهربا ن یتیمان کوفه است! آیا این علی(ع) است که می رود! مگر شانه هایش از ردّ انبان نان و خرما خسته اند یا مگر الفت یتیمان و بیچارگان را با نگاه مهربان و لبخند پرمهرش از یاد برده است!

نمی دانم کوفه پس از آن شب چگونه تاب ماندن داشت! نمی دانم مردمانش چگونه نفس کشیدند و سیاهی این عزا و ماتم بزرگ را به سپیدی صبح آمیختند! آیا زمین تاب آن داشت که با مناجات های پرسوز علی(ع) وداع کند! آیا آزادگان عالم توانستند تجسم عدالت محض را در زیر خاک کنند! عرشیان حق دارند این شب غریب را به دیده حیرت بنگرند؛ چگونه اهل زمین گوهر نایاب نسل آدم را در خاک غفلت و جهل خویش مدفون می سازند!

نمی دانم با علی(ع) چه کردند که می گفت: «خدایا! مرا از آنها بگیر و حاکم بدی را به جای من بر آنها بگمار!» این روزهای آخر، لحظه شماری مولا برای رفتن، فرزندانش را بی تاب می کرد. حساب هر شب ماه رمضان را داشت و می فرمود نزدیک است که این محاسن سپید، به خون سرم رنگین شوند.

گویا از راه و رسم مردم زمانه اش به تنگ آمده بود؛ اینکه بر منبر برود، خطبه بخواند و مردمان را به جنگ با دشمنان خدا دعوت کند و آنها به بهانه زمستان و تابستان، دور و برش را خالی کنند.

25 سال سکوت، حادثه بزرگی است، اما غریبانه تر آن است که دوران کوتاه مدت حکومتش، مدام به جنگ و درگیری گذشت. انگار به قدری دیر گرد علی(ع) جمع شدند که معنای اسلام حقیقی از ذهن ها رخت بربست. عدالت چیز عجیبی شده بود!

اینک، اخلاص و برای خدا کارکردن، مفهوم گنگی دارد. حالا، وقتی علی(ع) دم از عدالت می زند، بساط جنگ جمل برپا می شود و نارضایتی از تقسیم بیت المال، ورد زبان ها می گردد. وقتی دم از صلاحیت حاکمان می زند، فتنه قاسطین علم می شود و قرآن های سرنیزه! وقتی روشنایی اندیشه و دوری از جمود و خشک مغزی را گوشزد می کند، سپاه نهروان در مقابلش صف می کشد.

آن روز برای بیعت با علی(ع)، جامه می دریدند و یکدیگر را زیر دست و پا له می کردند، روزی بود و امروز که به هر بهانه، راه خود را از علی(ع) جدا می کنند، روز دیگری است!

گرچه حکومت عادلانه امیر مؤمنان(ع) حلاوت روزهای حضور پیامبر را زنده می کرد، ولی چه بسیار کینه ها و عقده های قدیمی با اسلام و پیامبر که اینک به بهانه علی(ع)، مجال سر برآوردن یافته اند!

باید پرسید علی کیست؟ علی معیار حق و باطل است. آن قدر عیارش بالاست که زبان دوست و دشمن، از ثنا و ستایش او لبریز شده است.

زهد با علی(ع) معنا می شود، وقتی در سفره هر روزش، جز نان جو و نمک نمی یابی!

معیار عدالت، علی(ع) است، وقتی دانشمند مسیحی می گوید: «علی(ع) به سبب شدت عدالتش به شهادت رسید». علی(ع) جمع اضداد است.

به شام تیره غربت، پناهگاه یتیم

به روز معرکه، سردار جنگ و نام آور

علی(ع) همان است که روزی به اعجاز دستانش، خیبرشکن می شود و روزی به اعجاز صبر بی مانندش، اول مظلوم عالم!

علی(ع)، یکه تاز میدان خطابه و وعظ است؛ سحر کلامش در جان ها نفوذ می کرد تا آنجا که در وصفش گفتند: «مادون کلام خالق و مافوق کلام بشر!»

کسی است که پیامبر، او و پیروانش را به زیور کلام خویش آراست: «قسم به آنکه جانم در دست اوست، علی و شیعیان او، رستگاران روز قیامتند».

علی(ع) دریایی است که تنها به اندازه معرفتت از آن برمی گیری! علی ساقی است؛ پیمانه ات را بزرگ تر کن تا از شراب صافی عشق او، خوب سیراب شوی!

زبان علم و خرد الکن از فضائل اوست

که کس علی نشناسد به غیر پیغمبر

من و این کاسه شیر

سیدحسین ذاکرزاده

اینک این کاسه شیر من است که نیمه شب سراغ تو آمده است؛ درست مثل مهربانی تو که همیشه نیمه شبان به سراغمان می آمد. اینجا پشت در خانه ات، دستان لرزان زیادی، میزبان کاسه های شیری است که دیگر ناامیدانه دارند به سختی زمین هجرت می کنند. تا طلوع صبح چقدر راه مانده، نمی دانم؛ من که همیشه آمدن صبح را از طنین گام های تو تخمین می زدم، اما حالا که دو روز است مهمان نیمه شب بیغوله دل ما نشدی، حساب و کتاب زمان از دستم خارج شده، مثل رمق تو از بدنت. ما را به خانه ات راه نمی دهند، می گویند مولا توان دیدار کسی را ندارد؛ می دانم که تو این را نخواسته ای.

من خودم مدام کسانی را می بینم که به خانه ات آمد و شد می کنند؛ کسانی که مثل چراغ خانه همسایه، نورانی و روشن اند، ولی چهره هایی غمگین و گرفته دارند. من که باورم نمی شود تو با یک ضربت شمشیر این گونه بیمار شده باشی. بارها از مادربزرگم قصه جنگ خیبر و در قلعه را شنیده ام، همین طور جریان نبرد تو را با عمربن عبدود در جنگ خندق، ولی مادربزرگم می گوید تو دیگر آن علی نیستی خصوصاً بعد از رفتن رسول خدا(ص) و دخترش. مادربزرگم آن روزها در مدینه تو را دیده است که چگونه از غم دختر رسول خدا(ص)، توان راه رفتن نداشته ای. مادرم همیشه از تو بد می گفت. هر وقت یاد پدرم می افتاد و یواشکی گریه می کرد، می گفت این ها زیر سر علی است، اما حالا که جریان را فهمیده، مدام گریه می کند و از خدا و تو می خواهد که او را ببخشید. من هم از تو می خواهم که او را به خاطر من و خواهر کوچکم که او را بر پشتت سوار می کردی، ببخشی.

حالا من هم آمده ام اینجا پشت در خانه تو و این کاسه شیر را هم از همسایه برای تو قرض گرفته ام. من اینجا تنها نیستم، این پیرمرد نابینا هم با آن دستان لرزانش، سر به دیوار خانه گذاشته، می نالد و مدام تو را صدا می زند و آن زن سال خورده ای که بُهت از نگاهش با قطره های اشک پایین می آید و آن کودک یتیم و آن مرد جذامی و آن دیگری... . پس من آن قدر به انتظارت می ایستم تا خود بیایی و این کاسه شیر را از دستم بستانی و بنوشی. من اینجا منتظر ایستاده ام تا بیایی؛ درست همین جا.

شعر

خبر

حاج علی انسانی

کنار من، صدف دیده پرگهر نکنید

به پیش چشم یتیمان، پدر پدر نکنید

توان دیدن اشک یتیم در من نیست

نثار خرمن جان علی، شرر نکنید

اگرچه قاتل من کرده سخت بی مهری

به چشم خشم، به مهمان من نظر نکنید

اگرچه بال و پر کودکان کوفه شکست

شما چو مرغ، سر خود به زیر پر نکنید

از آن خرابه که شب ها گذرگه من بود

بدون سفره خرما و نان گذر نکنید

به پیرمرد جذامی سلام من ببرید

ولی ز مرگ من او را شما خبر نکنید

خداحافظی

محمد نعیمی

مسجد کوفه، دگر وقت خداحافظی است

که اجابت شده ذکر سحر و یا رب من

دگر ای ماه تو را همدم و همرازی نیست

آمد از کثرت اندوه، نفس بر لب من

سینه ام تنگ شد و بغض گلویم نشکست

کس نفهمید ز اسرار دل و مطلب من

منِ مظلوم دگر بار سفر می بندم

که رسیده است به پایان همه تاب و تب من

بگذارید که با پای خودم خانه روم

تا نبیند به چنین حال مرا زینب من

وه چه شب ها که غذا بردم و نفرین دیدم

ناشناسانه گشودند زبان بر سب من

ای حسین! ای حسن! این است وصیت ز پدر

فقرا را برسانید سلام از لب من

چشم ویرانه نشینان عرب در همه شب

منتظر مانده به راه من و نان شب من

نگذارید شود حق ضعیفان پامال

که حرامست به فتوای من و مذهب من

زخم

سید محمدجواد شرافت

تیغی فرود آمد و فرقت شکست، آه!

فرقت شکست و موی تو در خون نشست، آه!

خون قطره قطره از تب پیشانی ات گذشت

چشم تو را در آن سحر تیره بست، آه!

دوران تلخ ساغر عمرت به سر رسید

دیگر خمار مرگ شد آن چشم مست، آه!

زخم سرت عمیق شد، اما تو را نکشت

آری تو را که طاقت این درد هست، آه!

زخم دل تو سر زد و جان تو را گرفت

زخمی که برنداشت دمی از تو دست، آه!

حالا دوباره همدم زهرای خود شدی

دیگر بس است گریه و دیگر بس است آه

ماتم مولا

سیدمحمد بابامیری

درون سینه کوفه چه ماتمی برپاست

که این چنین ز هیاهوی ناله ها غوغاست؟

دوباره آتش کینه به پا شده ا ست آری!

زمانه در تب و تشویش ماتم مولاست

برای وسعت این غم، دلیل لازم نیست

که عمق فاجعه در بغض آسمان پیداست

به بهت مأذنه پیوست، چشم زخمی صبح

چقدر، دل نگران اذانِ فرداهاست

دل خرابه نشینی، اسیر دست غم است

در انتظار کسی با سکوتْ در نجواست

و حیف، مردم کوفه چه دیر فهمیدند

هنوز، اصل درختِ نفاق پابرجاست

هنوز بعد هزاروچهارصد پاییز

برای غربت آیینه ، چشم ها دریاست

تنها

امیر کوفه سوی ناکجا بود

و قلب شهر، خالی از وفا بود

کسی مفهوم «مولا» را نفهمید

علی تنهاترین مرد خدا بود

عدالت ناشناس

سودابه مهیّجی

شب های گرسنگی شان را

وقتی

با کوله باری از تبرک

پاورچین می گذشتی

عدالت ناشناس نان و خرما

پشت درخانه هایشان

بی دریغ در تولد بود

اما رد پایت را

تاریکی بخیل با خود می برد

و هنوز نفرین هایشان

سهم بلندبالایی ات...

به جان گریه های هزارویک شبت مولا

بگو حلالشان کردی؟

آبروی زمین

سودابه مهیّجی

شب است و ماه نشسته است در گلوی زمین

شب است و حادثه بُق کرده روبه روی زمین

کنار خواب فراموش و سرد نخلستان

کسی نشسته به ترویج آبروی زمین

کسی که پیچ وخم کوچه ها بلد هستند

عبور نیمه شبش را ز چارسوی زمین

کسی که زخم به دوشِ گناهِ خلق جهان

امام این همه مردان بی وضوی زمین،

هنوز دست به کار دعای باران است...

هنوز مرهم هر زخم تو به توی زمین

به جان فاطمه نفرینشان نکن مولا!

دوباره آمین شو رو به آرزوی زمین...

زیرنویس

فاطره ذبیح زاده

شانه های زخمی علی(ع) به انبان نان و خرما، الفتی دیرینه داشت و ایتام و بی پناهان، با طنین گام های او مأنوس بودند.

ضربت ابن ملجم، حقیرتر از آن است که فرق اسطوره ای چون علی(ع) را بشکافد! آن زخم عمیق که سینه عاشقان علی(ع) را هزار پاره می کند، جهل و جمودی است که علی(ع) را مظلوم عالم کرده است.

امیرمؤمنان، علی(ع) جامع اضداد است؛ فرمانروایی است پرصلابت، درعین حال بردبار، در میدان جنگ، دلاوری کم نظیر و در محراب عبادت، عابدی گریان، با دشمنان قاطع و با یتیمان و بیوه زنان رقیق القلب، سخاوتمندی بی مانند و ساده پوشی کارگر و کشاورز، حاکمی دانا، قاضی ای دادگر و دقیق النظر.

مولا علی(ع) دریایی است از خصایص عالی بشری و جامع صفات ممتاز یک انسان برتر و به حقیقت انسانی کامل.

طه حسین درباره حضرت علی(ع) می گوید: «من پس از وحی و سخن خدا، سخنی پرجلال تر و شیواتر از سخن ایشان ندیده و نمی شناسم».

جبران خلیل جبران می گوید: «دو طایفه، شیفته روش علی(ع) بودند: یکی خردمندان پاک دل و دیگری نیکوسرشتان باذوق».

کتابستان

1.عبدالهی، محمدحسن، اصلاحات علوی، تهیه کننده: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، دفتر عقل، 1385.

این کتاب نفیس که در هشت فصل تدوین یافته است، به بررسی اصلاحات و اصول حاکم بر اصلاحات حکومت حضرت امیر مؤمنان، علی(ع) می پردازد.

مؤلف در پیشگفتار این کتاب می نویسد: «دوران کوتاه حکومت امیرالمؤمنین، علی(ع)، تنها دورانی است که منصب حکومت جامعه اسلامی پس از رسول گرامی اسلام، در دست امام معصوم قرار داشته است. آن حضرت با شعار اصلاحگری، به فعالیت های گسترده ای برای اصلاح جامعه اسلامی و از میان برداشتن مفاسد موجود دست زد.

این دوران، بهترین الگو برای شناخت اصلاح و فساد و مناسب ترین راهنما برای اصلاح طلبان واقعی است... . در این نوشتار، نخست، مفاسد موجود در هریک از محورهای اصلاحات امام علی(ع) را بررسی می کنیم، سپس با تبیین عوامل و زمینه های رشد و گستردگی آن، با توجه به شواهد متعدد تاریخی، روش برخورد امیرالمؤمنین، علی(ع) را با هریک از انواع مفاسد ارزیابی خواهیم کرد. سرانجام، اصول حاکم بر اصلاحات مورد نظر امام علی(ع) و موانع فراروی اصلاحات یادشده را برمی شماریم».

این کتاب، 191 صفحه دارد و در چاپ اول در 1385، 14000 ریال به فروش رسیده است.

2. صبوری، شعبان، مشاهدات امیرالمؤمنین علی(ع)، نشر الهادی.

مؤلف در پیشگفتار کتاب می نویسد: «در کتاب حاضر، به گردآوری سخنان و کلماتی پرداخته که از نوع مشاهده و خاطره است. متکلم وحده در این مجموعه،

بر حسب نقل روایات، شخص امیرالمؤمنین، علی(ع) است. حضرتش، گاه در ضمن خطبه و گاه در جمع خواص و احیاناً در حضور دانشوران ادیان و مذاهب و گاهی در حضور فرزندان خود و یا در حین نگارش نامه و بالاخره هرجا که فرصتی دست داده، به نقل پاره ای از این خاطرات و مشاهدات پرداخته و در خلال آن، از حوادث تلخ و شیرین زندگی و دوران سراسر حادثه خود یاد کرده است. گوشه هایی از مجاهدت ها و رشادت های خود را بیان کرده و اندکی از انبوه غم ها و غصه های خود را برشمرده است.» این کتاب در دو جلد به چاپ رسیده است و مجموعاً 400 صفحه دارد.

3. مصباح یزدی، محمدتقی، پیام مولا از بستر شهادت، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

این کتاب نفیس دارای ده جلسه است که در هر جلسه، به موضوعی اخلاقی طبق فرمایش های مولا علی(ع) می پردازد. ناشر در مقدمه کتاب می نویسد: «هدف اصلی کتاب، ارائه وصایای محبوب ترین خلق خدا، امیر مؤمنان، علی(ع)، برای شیعیان و همه دوستداران آن حضرت است که به حق باید این وصایا را جزء ناب ترین و گران سنگ ترین گوهرهای عالم به حساب آورد.» این کتاب در واقع مجموعه مباحثی است که حضرت آیت الله مصباح در ایام ضربت خوردن و شهادت حضرت علی(ع) در شرح آخرین وصیت آن حضرت، ایراد فرموده اند و آقای محمدمهدی نادری قمی، آن را تدوین و نگارش کرده است. کتاب حاضر دارای 300 صفحه است و 20000 ریال قیمت گذاری شده است.

پی نوشت ها:

[1] . نک: مرتضی مطهری، جاذبه و دافعه علی(ع)، صص 9 13.

[2]. سید محسن امین، سیره معصومان، ج 3.

[3] . منتهی الآمال، ج 1، ص 128.

[4]. آیت الله مظاهری، چهارده معصوم(ع)، ص 42.

[5]. همان.

[6]. دکتر قاسم حبیب جابر، فلسفه الاعتزال فی نهج البلاغه، صفحه الاهداء.

[7]. ابن ابی الحدید، چهره درخشان اسلام، ترجمه: علی دوانی، ص 33.

3. «توصیه های اقبال جهت انعام مسلمانان»، کلام اسلامی، ش 36، ص 106.

[9]. جرجی زیدان، شهید رمضان، مقدمه.

منبع : حوزه نت

شهادت

روز هشتم ربیع الاول سال 260 هجری، روز دردآلودی برای شهر سامرا بود؛ زیرا خبر شهادت امام عسکری در عنفوان جوانی همه جا را فرا گرفت. بازارها تعطیل شد و توده های محرومی که محبت خود را نسبت به امام، از ترس سرکوب نظام، نهان می داشتند، امروز عنان عواطف خروشان خویش را از کف دادند و شتابان وگریان به سوی خانه امام حرکت کردند.

کرامت امام(ع)

علی بن زید گفت: من اسبی داشتم و بدان می نازیدم و در هر جا از او سخن می گفتم. یک روز خدمت ابومحمد علیه السلام رسیدم. به من فرمود اسبت چه شد؟ گفتم آن را دارم و هم اکنون بر در خانه شماست. فرمود: تا شب نرسیده، اگر خریداری پیدا شد آن را عوض کن و تأخیر مکن. در آن هنگام کسی بر ما وارد شد و رشته سخن را برید. من اندیشناک برخاستم و به خانه رفتم و به برادرم گزارش دادم. در پاسخ من گفت: من نمی دانم چه بگویم. از فروشش به مردم دریغم آمد. چون شب شد نوکری که آن اسب را تیمار می کرد آمد و گفت: ارباب! اسبت مرد. مرا غم فرا گرفت و دانستم امام از گفتار خود این را در نظر داشته است.

گوشه ای از زندگی امام

یازدهمین پیشوای متقیان، امام حسن عسگری علیه السلام در سال 232 ه. ق چشم به جهان گشود. پدرش امام دهم، حضرت هادی علیه السلام و مادرش بانویی پارسا و شایسته به نام حدیثه است که برخی از او با نام سوسن یاد کرده اند. از آن جایی که امام حسن علیه السلام به دستور خلیفه عباسی در سامرا در محله عسکر سکونت اجباری داشتند «عسکری» نامیده می شود. از مشهورترین القاب حضرت نقی و زکی و کنیه اش ابومحمد است. او 22 ساله بود که پدر ارجمندش به شهادت رسید. مدت امامتش شش سال و عمر شریفش 28 سال بود و در سال 260 ه. ق به شهادت رسید و در خانه خود در شهر سامرا کنار مرقد پدر بزرگوارش به خاک سپرده شد.

تدبیر امام

ابوهاشم جعفری می گوید: ما در زندان بودیم که امام حسن عسگری علیه السلام و برادرش جعفر را وارد زندان کردند. برای عرض ادب و خدمت، به سوی حضرت شتافتیم و دور ایشان جمع شدیم. در زندان مردی عجمی بود و ادعا می کرد که از علویان است. امام متوجه حضور وی شد و فرمود: اگر در جمع شما بیگانه نبود به شما می گفتم کی آزاد می شوید. آنگاه به مرد عجم اشاره فرمود که بیرون برود و او بیرون رفت. سپس فرمود: این مرد از شما نیست. از او برحذر باشید. او گزارشی از آنچه گفته اید برای خلیفه تهیه کرده است که در لباس های اوست. یکی از حاضران او را تفتیش کرد و آن گزارش را که در لباسش، پنهان کرده بود، پیدا کرد. او مطالب مهم و خطرناکی درباره ما نوشته بود.

کوشش های علمی حضرت

گرچه امام حسن عسکری علیه السلام به حکم اوضاع نامساعد و محدودیت بسیار شدیدی که حکومت عباسیان برقرار کرده بود، موفق به گسترش دامنه دانش خود در سطح جامعه نشد، اما در عین حال، در همان فشار و خفقان شاگردانی تربیت کرد که هر کدام به سهم خود در نشر و گسترش معارف اسلام و رفع شبهات دشمنان نقش موثری داشتند. شیخ طوسی(ره) شاگردان حضرت را متجاوز از صدنفر ثبت کرده است که در میان آنها چهره های روشن و شخصیت های برجسته ای مانند احمد اشعری قمی، عثمان بن سعید عَمْری، علی بن جعفر و محمد بن حسن صفّار به چشم می خورند.

کرم امام

امام حسن عسگری علیه السلام همچون سایر پدران بزرگوار خود منبع جود و سخا بود و در بسیاری از مواقع قبل از این که کسی چیزی بخواهد، او را بی نیاز می کرد.

از ابویوسف، شاعر هم عصر حضرت، نقل شده است که گفت: تازه صاحب پسری شده بودم و دستم تنگ بود. کاغذی به عده ای نوشتم و از آنها کمک خواستم، اما از آنها ناامید شدم. در این هنگام ابوحمزه، فرستاده امام حسن عسگری علیه السلام ، در حالی که کیسه سیاهی به دست داشت و در آن چهارصد درهم بود بیرون آمد و گفت: مولایم فرمود: این مبلغ را برای آن کودک نورسیده صرف کن. خداوند در آن کودک برایت برکت قرار دهد.

شکوه و عظمت امام

گروهی از عباسیان نزد صالح، که از مخالفان حضرت بود، رفتند و به او گفتند بر امام سخت بگیر و او را لحظه ای راحت نگذار. صالح گفت دو نفر از نانجیب ترین مردانی که می توانستم پیدا کنم بر او گماشتم. اما آن دو نفر تحت تأثیر او واقع شدند و در عبادت و نماز و روزه کوشا شدند. آنها را احضار کردم و پرسیدم در آن مرد چه دیدید؟ آنها گفتند چه می توانیم بگوییم درباره مردی که روز را روزه می گیرد و شب را تماما بیدار است و شب زنده داری می کند. نه سخن می گوید و نه به جز عبادت به کاری مشغول می شود و هنگامی که به او نگاه می کنیم زانوانمان به لرزه می افتد و حالی به ما دست می دهد که نمی توانیم خود را نگه داریم. عباسیان هنگامی که این را شنیدند ناامید و سرافکنده برگشتند.

پند و نصیحت امام

محمد بن حسن گفت نامه ای به امام عسگری علیه السلام نوشتم و از تنگدستی شکایت کردم سپس با خود گفتم مگر امام صادق علیه السلام نفرمودند که فقر و تنگ دستی با ما بهتر از توانگری با دیگران است و کشته شدن با ما بهتر از زنده ماندن با دشمنان ما است.

امام در پاسخ نوشت: هر گاه گناهان دوستان ما زیاد شود خداوند آنها را به فقر گرفتار می کند و گاهی از بسیاری از گناهان می گذرد. هم چنان که پیش خود گفته ای تنگدست بودن با ما بهتر از توانگری با دیگران است. ما برای کسانی که به ما پناهنده شوند پناه گاهیم و برای کسانی که از ما هدایت بجویند نوریم. ما نگهدار کسانی هستیم که برای نجات از گمراهی، به ما متوسل می شوند.

حجت یازدهم

سامراء ماتمکده

موعظه‌ها و سفارش‌هاي امام حسن عسكري عليه‌السلام

موعظه‌ها و سفارش‌هاي امام حسن عسكري عليه‌السلام راهنماي انسان‌ها تا روز قيامت است، چون ارزش مطلق و ابدي و پايدار و جهاني دارد. هر يك از امامان عليهم‌السلام اسوه حسنه جامع و جهاني و جاويدان‌اند. از اين روسيره و سنت آنان همواره روشنگر و راهگشاست. احاديث اهل بيت عليهم‌السلام منبع و معدن بي‌نظيرعلم الهي و نشان دهنده صراط مستقيم و آموزش دهنده راه كمال و سعادت و رستگاري است. بايد احاديث امامان به متن زندگي بشر راه يابد و زير بناي شناخت و انديشه و آرمان و اراده و عمل عموم انسان‌ها گردد، زيرا عمل به دستورات امامان و اجراي رهنمودهاي آنان ضامن رشد و تكامل و پيشرفت و توسعه همه جانبه است.

انتظارات اهل بيت از شيعيان خويش بيش از ديگران است. اجزاء برنامه جامع سعادت در سفارش‌هاي امامان به شيعيان وجود دارد. امام يازدهم امام حسن عسكري عليه السلام به شيعيان فرموده‌اند: اوصيكم بتقوي‌الله والورع في‌دينكم و الاجتهاد لله و صدق الحديث و اداء الامانه الي من ائتمنكم من بر او فاجر و طول السجود و حسن‌الجوار فبهذا جاء محمد صلي‌الله عليه وآله و سلم. صلوافي عشائرهم و اشهدوا جنائزهم و عودوا مرضاهم وادوا حقوقهم فان‌الرجل منكم اذا ورع في‌دينه و صدق في‌حديثه و أدي الامانه و حسن خلقه مع‌الناس قيل‌: هذا شيعي فيسرني ذلك (بحارالانوار، ج 78، ص 372). شمار را به تقواي الهي و ورع در دين و كوشش در راه خدا و راستگويي و پرداخت امانت به هركسي كه به شما امانت سپرده است نيكوكار باشد يا بدكار و سجده طولاني و خوش همسايگي و همسايه داري، وصيت و سفارش مي‌نمايم كه محمد صلي‌الله عليه‌و آله وسلم اين ارزش‌ها را آورد و براي همين امور مبعوث شد. در بين قبيله‌ها و طوائفشان نماز بخوانيد و بر جنازه‌هاي آنان حاضر شويد و در تشييع جنازه آنان شركت كنيدو بيمارانشان را عيادت كنيد و حقوق آنان را ادا كنيد زيرا هر كس از شما شيعيان در دينش ورع بورزد و در سخنش راست بگويد و امانت را بپردازد و ادا كند و با مردم خوش‌رفتاري كند و اخلاقش را با مردم نيك و زيبا سازد گفته مي‌شود: اين انسان "شيعه" است، اين مرا مسرور و خوشحال مي‌كند.

در اين وصاياي امام عسكري عليه‌السلام به شيعيان عوامل و قوانين تكامل و سعادت فردي و اجتماعي نهفته است. در بخش اول اين حديث شش فضيلت و صفت كمال و جمال شيعه ذكر شده و شيعيان مأمور به رعايت آن‌ها گرديده‌اند و در ادامه حديث يادآوري شده است كه اين صفات زيبا و فضايل اخلاقي را پيامبر خدا آورده است و فلسفه بعثت در تبيين و توسعه همين مكارم اخلاقي است.

تقوي و ورع

پرهيزكاري و خداترسي و رعايت احتياط و خود كنترلي وخويشتن‌داري و مهار نفس اماره و آراستگي به جهاد اكبر، وابسته به تقوي و ورع است. با تقوا بودن و داشتن ورع در دين و مواظبت بر احكام و قوانين الهي و رعايت آن‌ها اصل نخستين و هدف نهايي آموزه‌هاي ديني است.

اجتهاد در راه خدا

اهل بيت عليهم‌السلام اهل عمل و كوشش و فعاليت در راه خدا بوده‌اند و پيروان خويش را از تنبيلي و بي‌حالي و سستي و ضعف بازداشته و به سعي و تلاش همه جانبه فرا خوانده‌اند. امام عسگري عليه‌السلام شيعيان را به اجتهاد در راه خدا و براي خدا دعوت كرده‌اند. راغب اصفهاني در تعريف اجتهاد نوشته است: الاجتهاد اخذ النفس ببذل الطاقه و تحمل المشقه (المفردات في غريب القرآن، ماده جهد، ص 101) "اجتهاد" و ادار كردن نفس به كار با تمام طاقت و توان و تحمل سختي و رنج است. بنابراين در واژه "اجتهاد" كوشش با تمام نيرو و سعي فراوان و انجام كارها با تمام توان و سختكوشي و تلاشگري و زحمتكشي جاري است. شيعه اهل بيت‌عليهم‌السلام بايد مجاهد در راه خدا و تلاشگر بزرگ و عنصر فعال و با نشاط و ساعي با حداكثر قدرت باشد و همين كار و فعاليت راه رسيدن به پيشرفت و توسعه و چشم‌انداز و تمدن اسلامي است. كوشش فراوان با انگيزه و جهت الهي شعار و صفت شيعيان است و "تلاشگري" براي خدا سفارش امام حسن عسكري عليه‌السلام مي‌باشد.

راستگويي

صداقت در گفتار و دوري از دروغ يك امتياز و فضيلت بزرگ زيباست كه بايد شيعيان به آن آراسته و شناخته شوند.

امانت‌داري

بازگرداندن امانت به هر كس نيكوكار باشد يا بد كار از صفات برجسته شيعيان، وصيت امام يازدهم عليه‌السلام است.

سجده‌هاي طولاني

گذاشتن پيشاني بر خاك و سجده براي خدا ضامن آزادي و عزت و رهايي از بردگي غير خدا است. سجده‌هاي طولاني در نماز‌ها و غير آن آثار فراوان جسمي و روحي و دنيوي و اخروي دارد و شاخص تشيع است.

همسايه داري

شيعيان به احترام به همسايگان و برخورد نيك و زيبا با آنان و تكريم آنان و رعايت حقوق آنان سفارش شده‌اند. آگاهي از رنج‌ها و دردها و مشكلات همسايگان و كمك به آنان و رفع احتياجات آنان و خوش اخلاقي با آنان از آداب اخلاقي شيعه اهل بيت است.

معاشرت زيبا و ارتباطات نيكو با مخالفان

ضرورت همزيستي مسالمت آميز با مخالفان شيعه و ارتباطات بيدار گرانه و آموزنده با اهل سنت يك اصل وقانون اخلاقي شيعه است. امام حسن عسكري عليه‌السلام به شيعيان فرمان مي‌دهند چهار كار را در ارتباطات با مخالفان خويش انجام دهند؛ نماز خواندن با آنان و در بين قبايل و طوايف آنان و در خانه‌ها و مساجد اهل سنت، و حضور در تشييع جنازه مخالفان، و عيادت مريضان، و اداي حقوق آنان. بايد شيعيان با مخالفان خويش و پيروان مذاهب ديگر در جهان اسلام، به دور از تنش و درگيري زندگي كنند. رفتار زيبا و گفتار زيبا، عامل رفع كينه‌ها و كدورت‌ها و باعث محبت و همدلي و همكاري و وحدت اسلامي است. رفت و آمدها و مذاكرات و مناظرات و زندگي آرام در كنار هم و نماز با هم و تشييع جنازه هم و عيادت بيماران هم و اداي حقوق اسلامي، هم فرمان الهي امام يازدهم و وصيت به شيعيان است. در اين حديث راهبرد عالي وحدت اسلامي و راهكارهاي آن آموزش داده شده است. دشمنان اسلام همواره در صدد بوده‌اند با ايجاد و استمرار تنش و درگيري بين مذاهب اسلامي، مانع عزت و اقتدار اسلام و مسلمانان گردند. اتحاد مسلمانان آثار و بركات فراواني براي جامعه اسلامي دارد و راه سلطه دشمنان اسلام و صليبي‌ها و غربي‌ها و صهيونيست‌ها بر جهان اسلام را مي‌بندد. بايد همواره عوامل ايجاد تفرقه و اختلاف و درگيري فيزيكي و خونين ميان مسلمانان را شناخت و از آن پيشگيري نمود. راهكارهاي چهارگانه وحدت با اهل سنت در اين حديث آموزش داده شده است. تبيين و اثبات عقايد و فراهم نمودن زمينه هدايت و استبصار، درون همين اصول چهارگانه رفتار با مخالفان نهفته است. ارتباطات اسلامي مذاهب اسلامي تبليغات منفي دشمنان اسلام عليه شيعه را افشا و خنثي مي‌كند. رعايت اخلاق اسلامي عامل جذب و گرايش و آرامش و مانع خصومت و عداوت و كينه ورزي‌هاست.

سرور و خوشحالي اهل بيت‌(ع)

در اين حديث شريف، آراستگي شيعيان به صفات زيبا و فضايل اخلاقي، عامل سرور و خوشحالي اهل بيت شمرده شده است. اگر شيعيان مسئوليت‌هاي شيعه بودن را بشناسند و به آن‌ها عمل كنند و در جامعه و جهان به خوبي معروف گردند، موجبات سرور و خوشحالي پيشوايان شيعه را فراهم سازند. امام عسكري عليه‌السلام فرموده‌اند: ‌زماني كه يكي از شما شيعيان در دينش ورع بورزد و راست بگويد و امانت را بپردازد و با مردم خوش اخلاق گردد گفته مي‌شود: هذا شيعي فيسرني ذلك. اين شعه است! پس مرا خوشحال مي‌سازد. سرور اهل بيت به خود سازي پيروان اهل بيت و به پاي‌بندي شيعيان به ورع و صداقت و امانت‌داري و حسن خلق با مردم است. اخلاق زيباي شيعيان كه مردم را به ستايش از آنان وادار كند موجبات سرور امام عسكري عليه‌السلام را فراهم مي‌سازد. در اين وصاياي امام يازدهم به شيعيان، صفات شيعه و مسئوليت‌هاي شيعه بودن آموزش داده شده است. شيعه كيست وچه صفاتي دارد؟ سرور امامان در چيست؟ در اين حديث معيارهاي اخلاقي شيعه‌گري بيان شده است. انتظارات پيشوايان مذهب از شيعيان در حوزه رفتار و گفتار در اين حديث آمده است. بايد اين انتظارات را شناخت و برآورده نمود.

منبع :

حوزه نت

تابناک