امام رضا عليه السلام :لَيسَ مِن دَواءٍ اِلاّ و َهُوَ يُهيجُ داءً؛دارويى نيست مگر اين كه بيمارى ديگرى را تحريك مى كند.كافي (ط - الإسلامية) ج‏8، ص 273 ، ح409 * * امام رضا عليه السلام :اِثنانِ عَليلانِ أَبَدا : صَحيحٌ مُحتَمٍ و َعَليلٌ مُخَلِّط؛دوگروه هميشه مريضند، سالمى كه پرهيز میكند و مريضى كه پرهيز نمیكند. فقه الرضا ص 340 * امام رضا عليه السلام :لَيسَ مِن دَواءٍ اِلاّ و َهُوَ يُهيجُ داءً؛دارويى نيست مگر اين كه بيمارى ديگرى را تحريك مى كند.كافي (ط - الإسلامية) ج‏8، ص 273 ، ح409 * *

روايت 1 تا 25

روايت 1 تا 25

روايت 1 تا 25
بسم اللّه الرحمن الرحيم و به نستعين
1- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ما خلق اللّه تعالى داء الا و خلق له دواء الا السام
فرمود: خداى متعال ، هر دردى كه آفريد، درمانش نيز بيافريد، مگر مرگ را كه درمان ندارد.
2- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : اءلذى اءنزل الداء انزل الشفاء.
فرمود: خدايى كه درد و بيمارى را نازل كرد، درمان آن هم نازل فرمود.
اگر دردى مانند سرطان و يا ايدز و مانند آن در حال حاضر قابل درمان نيست ، نبايد گفت : قابل درمان نيست ، بلكه داروى شفا بخش آن هنوز توسط بشر كشف نشده است . براساس احاديث فوق ، بيمارى لاعلاج وجود ندارد.
3- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : بشر المحذورين بطول العمر.
فرمود: پرهيز كنندگان را به طول عمر بشارت باد.
شايد معنايش چنين باشد كه اشخاصى كه از خوردن هر چيزى پرهيز مى كنند و به اصطلاح شكمو نيستند، عمرى طولانى تر خواهند داشت . بعضى از مترجمين محترم ، محذورين را به محرورين ترجمه كرده اند، بنابراين معناى حديث بدين صورت خواهد بود: گرم مزاجان را به طول عمر بشارت باد.
4- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : اءصل كل داء البرودة
فرمود: اساس اكثر بيمارى ها از ضعف و ناتوانى بدن است .
در كتاب هاى لغت از برودة دو معنى استنباط شده است : يعنى به معنى ضعف و ناتوانى ، چنان كه گويند:بَرَدَ زيد برادا و برودا؛يعنى : زيد ضعيف و ناتوان گرديد. ديگر به معنى سردى و خنكى نيز آمده است ، چنان كه گويند:بَرُدَبَردا و بُروُدة ؛يعنى : سرد و خنك شد. حال اگر به معنى دوم ترجمه شود، معنى حديث چنين خواهد شد: اساس اكثر بيمارى ها از سردى و يا اكثر بيمارى ها از سرماخوردگى است .
ايرج ميرزا شاعر عهد قاجار درباره ى ضعف بدن ، شعرى سروده كه بى مناسبت با حديث مذكور نيست :
گويند ابوالعلاء معرى ، شاعر نابيناى اهل سوريه در پايان عمر خويش ، دچار ضعف و سستى بدن شده بود، در بستر بيمارى ، پزشكى بر بالينش ‍ حاضر كردند، پزشك گفت : بيمار از ضعف و ناتوانى بدن ، بيمارشده ، جوجه مرغى برايش آماده كنيد تا از ناتوانى نجات پيدا كند. وقتى جوجه را بر سفره ى ابوالعلا كه در تمام عمر گوشت نخورده بود، حاضر كردند، گريه كرد و گفت :
 

قصه شنيدم كه بوالعلاء به همه عمر   لحم نخورد و ذوات لحم نيازرد
در مرض موت با اجازه دستور   خادم او جوجه با به محضر او برد
خواجه چون آن طير كشته ديد برابر   اشك تحسر زهر دو ديده بيفشرد
گفت چرا ماكيان شدى ، نشدى شير   تا نتواند كسب به خون كشد و خورد
مرگ براى ضعيف امر طبيعى است   هر قوى اول ضعيف گشت و سپس مُرد

5- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : كل و اءنت تشتهى و اءمسك و اءنت تشتهى
فرمود: هنگامى كه گرسنه اى بخور و در حالى كه هنوز سير نشده اى از خوردن دست بردار.
6- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : المعدة بيت كل داء و الحمية راءس كل دواء فاعط نفسك ما عودتها.
فرمود: منزلگاه اكثر بيمارى ها معده ى انسان است ، و پرهيز از خوردن بى حساب نيز بهترين نوع درمان است ، بخور چيزى را كه به آن عادت كرده اى .
حكما گويند: بنى آدم در واقع بنى عادت است ، عادت هاى خوراكى در زندگى بسيار مهم اند، مثلا اگر عادت به خوردن غذاهاى ساده داشته باشيد و در يك مهمانى غذاى چرب را بخوريد، بلافاصله عوارض بد آن را احساس خواهيد كرد، از اين رو، پزشكان علوم تعذيه مى گويند، در كودكان از همان ابتدا ذائقه سازى كنيد، يعنى ذائقه ى كودكان را به غذاهاى گوناگون عادت دهيد.
7- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : اءحب الطعام الى اللّه تعالى ماكثرت عليه الايدى
فرمود: بهترين خوراكى ها در نزد خداى متعال غذايى است كه دست هاى زيادى به طرفش دراز شود.
ظاهرا معنى حديث اين است كه در يك سفره كه چند نوع غذا قرار دارد بهترين غذا آن است كه مصرف بيش ترى دارد مثل نان و برنج .
8- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : الاءكل باصبع واحدة اءكل الشيطان و الاءكل بالاثنين اءكل الجبابرة و بالثلاث اءكل الاءنبياء.
فرمود: خوردن با يك انگشت خوراك شيطان است و دو انگشتى خوردن خوراك متكبران است و با سه انگشت طعام را خوردن خوراك انبيا است .
9- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : برد الطعام فان الحار لا بركة فيه .
فرمود: غذا را سرد كرده وبخوريد كه در غذاى داغ ، خيرى نيست .
پزشكان گويند: نوعى سرطان دهان و حنجره ناشى از خوردن چاى داغ است كه بعضى ها عادت به خوردن چاى داغ يا به قول معروف چاى لب سوز دارند.
10- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : اذا اءكلتم فاخلعوا نعالكم فانه اروح لاقدامكم و انه سنة جميلة .
فرمود: هنگام غذا خوردن كفش هايتان را از پا درآوريد، تا پاهايتان راحت باشد. كه اين عمل ، روشى زيبا و درست است .
11- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : الاءكل مع الخدام من التواضع فمن اكل معهم اشتاقت اليه الجنة .
فرمود: غذا خوردن با خدمتكاران ، نشانه تواضع و فروتنى است . كسى كه چنين رفتارى دارد، بهشت در انتظارش مى باشد.
12- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : الاءكل فى السوق من الدنائة .
فرمود: در بازار و معابر عمومى چيزى خوردن ، نشانه پستى و فرومايگى شخص است .
13- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :المؤ من ياكل بشهوة اهله و المنافق ياكل اهله بشهوته .
فرمود: انسان با ايمان ، خوراكش مطابق ميل افراد خانواده اش مى باشد، در حالى كه خوراك منافق ، مطابق ميل و خواست خودش مى باشد، و خانواده برايش اهميتى ندارد.
14- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم : اذا وضعت المائدة فلياكل احدكم مما يليه و لا يتناول ذروة الطعام فان البركة تاتيها من اعلاها و لايقوم احدكم و لايرفع يده و ان شبع حتى يرفع القوم ايديهم فان ذلك يخجل جليسه .
فرمود:وقتى سفره ى غذا بر پا شد، از خوراكى هاى دم دست برداريد و به طرف بالاى غذا، دست درازى نكنيد، چون خير و بركت در قسمت بالاى آن است ، و نيز اگر سير شديد، از غذا خوردن دست نكشيد، تا بقيه افراد كنار سفره هم ، غذاى خود را بخورند، تا از خوردن خجالت نكشند.
15- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :البركة فى وسط الطعام فكلوامن حافاته و لاتاءكلوا من وسطه .
فرمود: بركت در وسط غذا است ، پس از كنار آن بخوريد، نه از وسط آن .
در دو حديث اخير به بركت در وسط و يا بالاى سفره ، اشاره شد، شايد منظور مبارك حضرت آن است كه وقتى افراد سر سفره به قسمت هاى خوب و وسط سفر هجمه مى كنند، ارزش سفره ى غذا از بين مى رود، چنان كه در بعضى از مجالس عروسى و ميهمانى هاى دسته جمعى ، بعضى از مدعوين ، براى آن كه از ديگران عقب نمانند، چنان به گوشت يا خورشت ها هجمه مى كنند كه به يك باره متوجه مى شوى در سفره ، برنج و نان هست اما گوشت يا مرغ تمام شده و عملا سفره ى طعام از حيز انتفاع خارج شده و باعث نگرانى و خجالت صاحب مجلس مى شوند. اين وضع را تقريبا همه ى ما در مجالس عمومى ديده ايم . ظاهرا اين رفتار عيب ناك همواره بوده ، لذا پيامبر بزرگوار صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم در دو حديث به اين امر اخلاقى اشاره فرمودند.
16- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :البركة فى الثلاثة الجماعة و السحور و الثريد.
فرمود: خير و بركت در سه چيز است : اول به صورت دسته جمعى غذا خوردن ، دوم غذا خوردن در سحرهاو سوم نان در آب گوشت و يا آب دوغ و مانند آن ترديد كردن .
17- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من استعمل الخشبتين امن من عذاب الكليتين .
فرمود: كسى كه مسواك و خلال مى كند،از درد كليه ها در امان خواهد بود.
ممكن است حديث بدين صورت باشد ((من استعمل الخشبتين امن من عذاب الكلبتين ))يعنى : كسى كه از دو چوب (خلال و مسواك ) مدام استفاده كند، از درد و بيمارى هاى دندان در امان خواهد بود.
مراد از كلبتين ، انبر دندان كشى است .
18- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :تخللوا على اثر الطعام و تمضمضوا فانهما مصحة الناب و النواجد.
فرمود: بعد از خوردن ، خلال كنيد و با مضمضه كردن ، دهان را بشوييد زيرا اين عمل موجب سلامتى دندان هايتان مى شود.
19- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :القصعة تستغفر لمن يلحسها.
فرمود: ظرف غذا و بشقاب ، براى كسى كه آن را خوب پاك كرده و بليسد استغفار مى كند.
مقصود از ليسيدن ظرف غذا، زياد نياوردن غذا است . در بعضى از فرهنگ هاى مردمى ، غذا در بشقاب زياد آوردن ، نوعى شخصيت طلبى و بزرگ نمايى است . اين عمل كه قطعا اسراف است ، فعلى حرام و مذموم است .
20- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :طعام الجواد دواء و طعام البخيل داء.
فرمود: خوردن غذاى انسان كريم موجب درمان ، و خوردن غذاى انسان بخيل دردآور است .
چون غذاى انسان هاى كريم با منّت نيست و شخص كريم توقع جبران آن را ندارد. اما فرد بخيل با منت نهادن و ريختن آبرو باعث آزار انسان مى شود و هم چنين در صدد است كه چند برابر آن چه را داده بگيرد. چون انسان هاى بخيل گمان مى كنند، كه با خوردن غذايشان ، آن غذا كم مى شود. اما انسان هاى كريم معتقدند كه ميهمان حبيب خداست و بركت با خود مى آورد و ميهمان را كريمانه پذيرايى مى كنند اما افراد بخيل با تنگ نظرى و منت نهادن ، كارى را انجام مى دهند كه انسان از غذا خوردن بر سر سفره ى آن ها پشيمان مى شود.
21- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كلوا جميعاو لاتفرقوافان البركة فى الجماعة .
فرمود: با هم غذا بخوريد نه به صورت انفرادى كه خداوند خير و بركت خويش را در غذا خوردن به صورت دسته جمعى قرار داده است .
22- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كثرة الطعام شوم .
فرمود:پرخورى شوم و ناگوار است .
23- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من جاع او احتاج و كتمه من الناس و مضى الى اللّه تعالى كان حقا عليه ان يفتح له رزق سنة حلالا.
فرمود:اگر كسى ،گرسنگى و نيازمندى خويش را از مردم پنهان نگاه دارد (عزت نفس به خرج دهد) و امر خويش را به خداى منان واگذارد، خداى متعال براى او يك سال روزى حلال مقدر خواهدكرد.
دروازه هاى روزى حلال برايش گشوده خواهد شد.
24- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من كان يؤ من باللّه و اليوم الاخر فليكرم ضيفه .
فرمود: كسى كه به خدا و روز قيامت ايمان دارد، ميهمانش را عزيز و گرامى دارد.
25- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من التواضع اءن يشرب الرّجل من سؤ ر اءخيه المؤ من .
فرمود: از فروتنى و تواضع انسان آن است كه نيم خورده ى برادر مؤ من خويش را بنوشد.
چون اوصافى كه اسلام براى انسان قائل است ، دهان مؤ من پيوسته پاكيزه و برى از آلودگى است ، در احاديث قبلى مشاهده فرموديد كه مسواك كردن و خلال و مضمضه كردن را رسول گرامى بسيار سفارش فرمودند.